Далучайся да рэстаўрацыі НавагрАдскага замка!
Прислал admin 18.04.2010 16:29
18 красавіка — Міжнародны дзень помнікаў і гістарычных мясцінаў. Напярэдадні на прэс-канферэнцыі, што прайшла ў Нацыянальным прэс-цэнтры, намеснік міністра культуры Тадэвуш Стружэцкі расказаў пра захады, якія прымае дзяржава для захавання спадчыны ў нашай краіне.
Продолжение новости:
У Дзяржаўным спісе гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі сёння адзначаны 4911 аб'ектаў спадчыны (з іх 4779 нерухомыя, 73 рухомыя і 59 нематэрыяльныя). Штогод гэты спіс папаўняецца на 30—50 новых аб'ектаў, якія бяруцца пад ахову дзяржавы. Летась Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі выдадзены асобнай кнігай і разасланы ва ўсе дзяржаўныя ўстановы, органы мясцовай улады.
Падрыхтаваны шэраг прапаноў, якія тычацца захавання, выкарыстання, уцягнення ў турыстычныя праекты сядзібных комплексаў. У поле зроку трапілі занядбаныя сядзібы, гістарычныя палацы, якія знаходзяцца ў вёсках і малых гарадскіх населеных пунктах. Сумесна з аблвыканкамамі прааналізаваны іх стан і падрыхтаваны пералік аб'ектаў, якія могуць быць перададзеныя фізічным асобам, фермерскім гаспадаркам для агра- і экатурызму. Інфармацыю пра гэтыя сядзібы можна знайсці на сайтах абласных выканаўчых камітэтаў.
На сёння завершана інвентарызацыя археалагічных аб'ектаў Мінскай вобласці і большасці раёнаў Віцебшчыны, у бліжэйшай перспектыве яна будзе праведзена па ўсёй Беларусі. Вядзецца рэстаўрацыя ў Косаўскім палацы, Барысаўскай Уваскрасенскай царкве, манастыры ў Пустынках на Мсціслаўшчыне. Сёлета пачынаюцца работы яшчэ на адным знакавым аб'екце Нясвіжа — касцёле Божага цела.
Безумоўна, "пацягнуць" рэстаўрацыю ўсіх аб'ектаў толькі за кошт бюджэтных уліванняў немагчыма, і таму паўстала праблема пошуку новых крыніц фінансавання, прыцягнення сродкаў прыватных асобаў, фірмаў, у тым ліку і замежных інвестараў. У свой час Мінкультуры было заснавальнікам латарэі "Скарбніца". Але сёння гэтая латарэя патрабуе новых падыходаў да яе правядзення. Сёлета будуць збірацца грошы на рэстаўрацыю Навагрудскага замка.
Тадэвуш Стружэцкі заўважае: "Мы фактычна паступова ідзём да фарміравання агульнаграмадскай свядомасці таго, што аб'екты гісторыка-культурнай спадчыны з'яўляюцца важнейшымі атрыбутамі нацыянальнай дзяржавы. Захаванне іх, эфектыўнае выкарыстанне павінна быць клопатам не толькі дзяржавы, але і шырокай грамадскасці". Прынамсі, сёння ў кожнага жыхара Беларусі ёсць магчымасць не толькі адчуць гэта, але і далучыцца да тых людзей, якія робяць свой унёсак у захаванне гістарычных аб'ектаў. Напрыклад, добраахвотная фінансавая падтрымка зараз патрэбная Навагрудку: у найбліжэйшы час тут плануецца распачаць работы па захаванні аднаго з "брэндаў" Беларусі — Навагрудскага замка. У аддзеле культуры адкрыты рахунак, куды пералічваюцца пазабюджэтныя сродкі не толькі на рэстаўрацыю замка, але і на стварэнне ў горадзе помніка Міндоўгу па праекце вядомага скульптара Генадзя Буралкіна. Як адзначыў начальнік аддзела культуры Навагрудскага райвыканкама Аляксандр Карачан, калі толькі пачалі рэалізоўваць ідэю па зборы грошай на помнік Міндоўгу, яна была падхоплена грамадскасцю, грошы ішлі з усіх куткоў Беларусі, было сабрана каля 10 мільёнаў. Сёння інтарэс крыху сціх, але збор грошай працягваецца. Усяго на ўстаноўку помніка, які разам з пастаментам будзе вышынёй каля пяці метраў, патрабуецца 400 мільёнаў. Помнік плануецца ўстанавіць на плошчы Леніна, магчыма, пасля яго ўзвядзення будзе ўзнімацца пытанне аб яе перайменаванні.
Сам Навагрудскі замак патрабуе тэрміновай дапамогі. Пад замкаваю гарою залягае пласт грунтовых водаў. У падножжы Касцельнай вежы крыніцы вымываюць грунт з-пад фундаментаў і ствараюць эрозію замкавага схілу. Плануецца да канца года распачаць работы па інжынерных умацаваннях, накшталт тых, што рабіліся ў Каложскай царкве. Замак хавае яшчэ шмат сакрэтаў: як адзначаюць археолагі, тут можна праводзіць раскопкі кожны год і ўвесь час знаходзіць нешта цікавае.
Асноўныя работы, якія тут запланаваныя (пакуль мяркуецца, што гэта зойме каля пяці гадоў), будуць датычыць кансервацыі муроў і расчысткі тэрыторыі ад завезенага грунту. Разглядаецца таксама прапанова аб тым, каб у межах Шчытоўкі ў ніжнім ярусе зрабіць памяшканне з музейнай экспазіцыяй. Зараз пачынаецца распрацоўка праектнай дакументацыі.
Менавіта ў Наваградку сёлета пройдуць асноўныя мерапрыемствы, прымеркаваныя да 600-годдзя Грунвальдскай бітвы. 26—27 чэрвеня горад ператворыцца ў цэнтр сярэднявечнай культуры. Падчас свята будзе праведзена ваенна-гістарычная рэканструкцыя, "адновіцца" сярэднявечны быт, загучыць старажытная музыка і танцы. На замкавай гары пройдуць рыцарскія турніры з удзелам клубаў Беларусі, Літвы, Польшчы, Чэхіі, Расіі. Будзе працаваць выстаўка-продаж вырабаў народных рамёстваў.
Падчас святкавання 600-годдзя Грунвальдскай бітвы ў Наваградку збяруцца і навукоўцы, за "круглым сталом" раскажуць пра вынікі сваіх даследаванняў беларускія і замежныя гісторыкі.
Плануецца правесці выстаўкі выяўленчага мастацтва і сярэднявечнай зброі.
Алена Дзядзюля
Звязда, 18.04.2010
